معدن طلای قلقله سقز: گنجینه ای در دل کوهستان های کردستان!

معدن طلای قلقله که در فاصله 15 کیلومتری جاده سقز-بانه و در اراضی روستای قلقله قرار دارد، یکی از پروژه‌های صنعتی مهم در استان کردستان و از مهم ترین معادن طلا در کشور ایران محسوب می‌شود.

معدن طلای قلقله سقز از اوایل دهه 70 با اکتشافات سازمان زمین‌شناسی شروع به فعالیت کرد و در سال 87 وجود 7.3 میلیون تُن طلای خالص در آن تأیید شد. عملیات اجرایی این معدن در دی‌ماه 1396 با حضور مقامات آغاز شد و برنامه‌ریزی شده بود که کارخانه استحصال طلا در سال 1397 به بهره‌برداری برسد.

با این حال، به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی و عدم صدور مجوزهای مورد نیاز، این پروژه تا کنون به تأخیر افتاده است. سنگ‌های میزبان شامل متاولکانیک‌ها و شیست‌های سریسیتی و کلریتی هستند. زون کانه‌زایی غالباً سولفیدی بوده و در این ناحیه آلتراسیون‌های سیلیسی و لیمونیتی مشاهده می‌شود.

نوشته زیر به طور کامل معدن طلای قلقله سقز را مورد بررسی قرار می دهد و اطلاعات جامعی از اکتشاف گرفته تا مراحل فرآوری و استخراج در اختیار قرار می دهد.

زمین شناسی معدن طلای قلقله سقز

معدن طلای قلقله در زون دگرگونی سنندج-سیرجان واقع شده و ذخیره‌ای معادل 7.3 میلیون تن طلا دارد. این منطقه به عنوان یک ناحیه کانه‌زایی مهم به دلیل وجود سنگ‌های میزبان، از جمله متاولکانیک‌ها و شیست‌های سریسیتی، شناخته می‌شود.

مدل‌سازی‌های سه‌بعدی نشان می‌دهند که زون کانه‌زایی اصلی در این معدن، زون سولفیدی است. همچنین، مطالعات زمین‌شناسی وجود آلتراسیون سیلیسی و لیمونیتی را در رگه‌های طلا تأیید می‌کنند.

بیشتر بخوانید:بزرگترین معادن طلای ایران: از زرشوران تا ساریگونی

سنگ‌های میزبان شامل متاولکانیک‌ها و شیست‌های سریسیتی و کلریتی هستند. زون کانه‌زایی غالباً سولفیدی بوده و در این ناحیه آلتراسیون‌های سیلیسی و لیمونیتی مشاهده می‌شود. همچنین، مدل‌سازی‌های سه‌بعدی با استفاده از داده‌های به‌دست‌آمده از گمانه‌زنی، مدل‌های عیاری و چینه‌شناسی برای تعیین الگوی کانه‌زایی ایجاد شده است.

در رگه‌های طلا در معدن قلقله، آلتراسیون‌های اصلی شامل سیلیسی شدن و لیمونیتی شدن هستند. سیلیسی شدن به عنوان فرآیند غالب در این منطقه شناخته می‌شود، در حالی که لیمونیتی شدن به میزان کمتری مشاهده می‌گردد. این آلتراسیون‌ها تحت تأثیر فرآیندهای دگرگونی و هیدروترمالی شکل گرفته‌اند که به کانه‌زایی طلا در رگه‌های کوارتز-سولفید منجر شده است.

معدن طلای قلقله کجاست؟

معدن طلای قلقله که در فاصله 15 کیلومتری جاده سقز-بانه و در اراضی روستای قلقله قرار دارد، یکی از پروژه‌های صنعتی مهم در استان کردستان محسوب می‌شود. این معدن برای بهره‌برداری نیازمند سرمایه‌گذاری 2500 میلیارد تومانی است.

ساخت کارخانه استحصال طلا در این معدن از دهم آذر 1401 آغاز شد، اما به دلیل مسائل زیست‌محیطی، محل کارخانه به پایین‌دست سد چراغ ویس منتقل شده است.

اکتشاف معدن طلای قلقله سقز

انتخاب محدوده قلقله برای اکتشاف طلا به عوامل زیر وابسته است:

• پتانسیل زمین‌شناسی: این منطقه جزئی از زون دگرگونه سنندج-سیرجان است که به دلیل ویژگی‌های زمین‌شناسی، دارای پتانسیل بالایی برای ذخایر معدنی می‌باشد.
• نتایج اکتشافات اولیه: اکتشافات انجام شده بین سال‌های 73 تا 87 نشان داده‌اند که این منطقه دارای ذخیره‌ای برابر با 7.3 میلیون تُن طلای خالص است.
• دسترسی به زیرساخت‌ها: موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی به منابع آب و انرژی از دیگر عواملی بوده‌اند که در انتخاب این منطقه تأثیرگذار بوده‌اند.

بیشتر بخوانید:معدن طلای آق دره

این عوامل قلقله را به گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری و استخراج طلا تبدیل کرده‌اند.

ذخیره معدن طلای قلقله سقز

ذخیره معدن طلای قلقله به طور دقیق حدود 10 میلیون و 290 هزار تن تخمین زده شده است. این ذخیره دارای عیار متوسط 1.2 گرم طلا در هر تن سنگ معدنی است که می‌تواند به تولید سالانه حدود 240 کیلوگرم طلا منجر شود. اکتشافات اولیه این معدن از سال 1373 آغاز و در سال 1387 به پایان رسیده است.

تولید سالیانه معدن قلقله سقز

معدن طلای قلقله توانایی تولید سالانه 500 هزار تن ماده معدنی را دارد. در هر پنج تن عملیات انفجاری، چهار تن باطله و یک تن ماده معدنی استخراج می‌شود که از این یک تن، حدود یک گرم طلا استخراج می‌گردد. با توجه به ذخیره قطعی 10 میلیون و 290 هزار تن طلا، این معدن قادر است به‌طور پیوسته مواد اولیه مورد نیاز کارخانه استحصال طلا را تأمین کند.

فرآیند استخراج در معدن طلای قلقله

معدن طلای قلقله، که در 40 کیلومتری جنوب غرب سقز واقع شده، یکی از پروژه‌های اقتصادی مهم در کردستان محسوب می‌شود. مراحل استخراج طلا در این معدن شامل موارد زیر است:

• اکتشاف و تأیید ذخیره: اکتشافات از سال 73 تا 87 صورت گرفت و ذخیره 7.3 میلیون تُنی طلای خالص تأیید شد.
•  کلنگ‌زنی و برنامه‌ریزی: عملیات اجرایی در دی‌ماه 1396آغاز شد، اما به دلیل مشکلات مربوط به مجوزهای زیست‌محیطی، روند ساخت کارخانه به تأخیر افتاد.
• انتقال محل کارخانه: به دنبال نگرانی‌های زیست‌محیطی، محل کارخانه به پایین‌دست سد چراغ ویس منتقل شد.
• برآورد تولید: انتظار می‌رود با استخراج سالانه 200 هزار تن سنگ طلا، حدود 240 کیلوگرم طلای خالص تولید شود. این پروژه علاوه بر ایجاد اشتغال در منطقه، می‌تواند به توسعه اقتصادی کردستان نیز کمک کند.

بیشتر بخوانید:معدن طلای موته

در معدن طلای قلقله سقز، از انواع ماشین‌آلات معدنی برای استخراج و فرآوری طلا استفاده می‌شود. این ماشین‌آلات شامل موارد زیر هستند:

• بیل مکانیکی: برای حفاری و استخراج سنگ‌های معدنی.
• دامپتراک: برای حمل سنگ‌های استخراج شده به محل فرآوری.
• کامیون‌های بزرگ: برای جابجایی مواد معدنی به کارخانه.
• تجهیزات فرآوری: شامل پمپ‌ها و سیستم‌های تصفیه برای استخراج طلا از سنگ‌ها. بخش عمده تجهیزات مورد نیاز از داخل کشور تأمین می‌شود، اما برخی قطعات حساس مانند پمپ‌ها از کشورهای دیگر وارد می‌شوند.

کارخانه طلا معدن قلقله سقز

کارخانه طلای معدن قلقله سقز به عنوان یکی از پروژه‌های مهم استان کردستان طراحی شده است. مراحل اصلی این کارخانه شامل موارد زیر است:

• سرمایه‌گذاری: عملیات اجرایی کارخانه با سرمایه‌گذاری 1350میلیارد تومان آغاز شده و هدف آن فرآوری 500 هزار تن ماده معدنی استخراج شده از معدن است.
• انتقال محل کارخانه: به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی، محل کارخانه به پایین‌دست سد چراغ ویس منتقل شده تا از آلودگی منابع آب شرب جلوگیری شود.
• تجهیزات: بخش عمده تجهیزات مورد نیاز از داخل تأمین می‌شود، اما برخی قطعات حساس مانند پمپ‌ها از کشورهای دیگر وارد می‌شوند.
• پیمانکار: شرکت ایرتیک به عنوان پیمانکار اصلی انتخاب شده که سابقه درخشانی در پروژه‌های مشابه دارد. این کارخانه علاوه بر توسعه اقتصادی منطقه، به ایجاد اشتغال نیز کمک خواهد کرد.

عوامل موثر در انتخاب محل جدید کارخانه طلای قلقله

انتخاب محل جدید برای احداث کارخانه طلا در معدن قلقله به دلایل زیر انجام شد:

• مخاطرات زیست‌محیطی: محل اولیه کارخانه در بالادست سد چراغ ویس قرار داشت که منبع تأمین آب شرب مردم سقز بود. این موضوع باعث مخالفت اداره کل محیط زیست و شرکت آب منطقه‌ای کردستان شد.
• تأیید مطالعات ارزیابی: پس از انتقال محل کارخانه به پایین‌دست سد، مطالعات انجام شده توسط مشاور تأیید سازمان محیط زیست را دریافت کرد و مجوز لازم صادر شد.
• فاصله مناسب: محل جدید در فاصله ۲۵ کیلومتری از معدن انتخاب شد که به کاهش خطرات زیست‌محیطی کمک کرده و دسترسی به زیرساخت‌ها را تسهیل می‌کند.

این عوامل باعث شدند تا محل جدید به عنوان گزینه‌ای مناسب برای احداث کارخانه انتخاب شود.

فرآوری طلا در معدن طلای قلقله سق

فرآوری طلا در معدن طلای قلقله سقز شامل مراحل زیر است:

• استخراج ماده معدنی: حدود 500 هزار تن ماده معدنی از معدن قلقله استخراج می‌شود. این مقدار به تنهایی کافی نیست و نیاز به استخراج از مناطق اضافی نیز وجود دارد.
• انتقال محل کارخانه: به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی، محل کارخانه از بالادست سد چراغ ویس به پایین‌دست آن منتقل شده تا خطر آلودگی منابع آب شرب کاهش یابد.
• تجهیزات و ساخت: بخش عمده تجهیزات مورد نیاز از داخل کشور تأمین می‌شود، اما برخی قطعات حساس مانند پمپ‌ها از کشورهای دیگر وارد می‌شوند.
• عملیات اجرایی: عملیات ساخت کارخانه با سرمایه‌گذاری 1350 میلیارد تومان آغاز شده و انتظار می‌رود که در سال 1402 تجهیزات خریداری و نصب شوند.

بیشتر بخوانید:معدن طلای تفتان

این مراحل اهمیت معدن قلقله در توسعه اقتصادی منطقه و ایجاد اشتغال را نشان می‌دهد.

چالش‌های زیست محیطی معدن طلای قلقله

معدن طلای قلقله سقز با چالش‌های زیست‌محیطی متعددی مواجه است. نگرانی اصلی مربوط به آلودگی منابع آب است، به ویژه احتمال نشت سیانور و مواد شیمیایی دیگر به سد چراغ ویس که منبع تأمین آب شرب سقز و 70 روستای اطراف می‌باشد. همچنین، فاصله کارخانه از مناطق مسکونی تنها 500 تا 600 متر است، در حالی که این فاصله باید حداقل 5 کیلومتر باشد.

این موضوعات موجب نگرانی جدی ساکنان شده است. علاوه بر این، محل معدن زیستگاه گونه‌های نادر جانوری مانند سمندر خالدار کوردستانی است که ممکن است در معرض خطر انقراض قرار گیرند. فعالان محیط زیست نیز معتقدند که افرادی که در حوزه معدن فعالیت می‌کنند، تجربه و آگاهی کافی در مدیریت مسائل زیست‌محیطی ندارند، که این امر می‌تواند آسیب‌ها را تشدید کند.

استخراج معادن طلا همواره با چالش های زیست محیطی فراوانی همراه هستند. در صورتی که اقدامات مناسبی برای آن ها صورت نگیرد، می توانند صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد کنند.

عوامل تاخیر در صدور مجوز زیست محیطی معدن طلای قلقله

چالش‌های زیست‌محیطی و نگرانی‌های عمومی از جمله عوامل اصلی تأخیر در صدور مجوز زیست‌محیطی برای معدن طلای قلقله سقز بوده است. نگرانی‌ها در مورد احتمال آلودگی سد چراغ ویس به دلیل استفاده از مواد شیمیایی مانند سیانور مانع از صدور مجوز شد.

همچنین، محل اولیه کارخانه در بالادست سد قرار داشت که با مخالفت سازمان محیط زیست و شرکت آب منطقه‌ای مواجه شد. علاوه بر این، مطالعات ارزیابی زیست‌محیطی چندین بار به دلیل وجود ایرادات رد شدند و نیاز به اصلاحات داشتند.

اعتراضات ساکنان روستاهای نزدیک به محل کارخانه نیز بر روند صدور مجوز تأثیرگذار بود. این عوامل باعث تأخیر در صدور مجوز شدند تا اطمینان حاصل شود که پروژه هیچ آسیبی به محیط زیست و منابع آبی نخواهد زد.

مالکیت معدن طلای قلقله

معدن طلای قلقله سقز تحت مدیریت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور قرار دارد و پروانه اکتشاف آن در سال 88 صادر شد. این معدن به شرکت توسعه معادن طلای کردستان واگذار شده و عملیات اجرایی کارخانه استحصال طلا با سرمایه‌گذاری شرکت شستا آغاز گردیده است.

بیشتر بخوانید:بزرگترین معدن طلای جهان

در سال 1396، کلنگ‌زنی این پروژه با حضور مقامات محلی برگزار شد، اما به دلیل چالش‌های زیست‌محیطی و ضرورت تغییر محل کارخانه، روند بهره‌برداری به تأخیر افتاد. در نهایت، پس از تأیید مطالعات جدید، مجوز لازم برای احداث کارخانه صادر و پیمانکار آن انتخاب شد.

شرکت های دخیل در معدن طلای قلقله

در پروژه معدن طلای قلقله، شرکت شستا به عنوان سرمایه‌گذار اصلی حضور دارد و مبلغ 1350 میلیارد تومان برای ساخت کارخانه را تأمین کرده است. همچنین، شرکت توسعه معادن طلا کردستان مسئولیت اجرایی پروژه را بر عهده دارد.

در این پروژه، دو شرکت مشاور نیز فعالیت می‌کنند:

• شرکت پارس اولنگ به عنوان مشاور معدنی

• شرکت مهندسین مشاور آماتیس رابین به عنوان مشاور اصلی کارخانه.

شرکت ایرتیک به عنوان پیمانکار اصلی پروژه معدن طلای قلقله در حال تجهیز کارگاه است. این شرکت پس از ارزیابی مناقصه و کسب امتیاز لازم انتخاب شده و هم‌اکنون فعالیت‌های مهندسی خود را آغاز کرده است. علاوه بر این، شرکت‌های مشاور پارس اولنگ و مهندسین مشاور آماتیس رابین نیز در این پروژه همکاری دارند.

شرکت‌های توسعه معادن طلا کردستان و ایرتیک مسئول تأمین برق و آب کارگاه معدن طلای قلقله هستند. این شرکت‌ها در حال آماده‌سازی کارگاه و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تأمین منابع آب و برق مورد نیاز پروژه می‌باشند.

گزارش ایرنا از معدن طلای قلقله

براساس گزارش ایرنا، استان کردستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در کشور شناخته می‌شود و با معدن طلای ساریگونی قروه که دارای ذخیره قطعی 41 میلیون تن با عیار 1.24در تن و تولید سالانه بیش از پنج تن طلای خالص است، در این زمینه رتبه نخست را به خود اختصاص داده و در زمینه ذخایر این فلز گرانبها نیز در رتبه دوم قرار دارد.

در دهه 90، پس از انجام پرواز ژئوفیزیک هوایی در منطقه سقز، هفت محدوده امیدبخش طلا و سنگ آهن شناسایی شد که یکی از آن‌ها محدوده قلقله در اراضی روستایی به همین نام در این شهرستان بود. بدین ترتیب، طرح معدن طلای قلقله سقز به عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی و محرک صنعتی و معدنی استان معرفی گردید.

عملیات ساخت کارخانه استحصال طلای معدن قلقله سقز در تاریخ 10 آذر 1401 و همزمان با حضور رئیس‌جمهور در استان و از طریق ویدیوکنفرانس آغاز شد.

سرمایه لازم برای ساخت کارخانه طلای قلقله

مدیرعامل شرکت توسعه معادن طلای کردستان در گفت‌وگویی با خبرنگار ایرنا اعلام کرد که هنوز هیچ مصوبه‌ای برای دریافت وام بانکی برای این پروژه به تصویب نرسیده است. وی بیان کرد: هزینه لازم برای احداث کارخانه طلای قلقله 2 هزار میلیارد تومان برآورد شده که برای تأمین 60 تا 70 درصد این هزینه به وام بانکی نیاز داریم.

محمود قادرمرزی با اشاره به تأثیر تأخیر در اجرای این طرح بر هزینه‌های سرمایه‌گذار افزود: به دلیل خطرات زیست‌محیطی، محل ساخت کارخانه به فاصله 25 کیلومتری معدن منتقل شد.

بیشتر بخوانید:روشهای تشخیص سنگ طلا

وی ادامه داد: هزینه ساخت جاده بین معدن و محل کارخانه تقریباً 60 میلیارد تومان بوده و هزینه انتقال ماده معدنی از معدن به کارخانه نیز بر اساس نرخ کنونی به ازای هر تن 2 هزار تومان محاسبه می‌شود.

مدیرعامل شرکت توسعه معادن طلای کردستان خاطرنشان کرد که تغییر در شیوه فعالیت و استحصال طلا در این معدن منجر به افزایش 20 تا 30 درصدی هزینه‌ها شده و جابه‌جایی معدن نیز 15 درصد بر هزینه سرمایه‌گذاری افزوده است.

قادرمرزی با اشاره به میزان ذخیره ماده معدنی در این معدن که حدود 10میلیون تن است، تصریح کرد: ریسک فعالیت‌های معدنی معمولاً بیشتر از سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها است و به همین دلیل نیاز است که مسئولان حمایت بیشتری از سرمایه‌گذاران در بخش معدن به عمل آورند.

ارتباط با معدن طلای قلقله

برای تماس با معدن طلای قلقله، می‌توانید از شماره تلفن زیر استفاده کنید:

تلفن: ۰۸۷۳۶۳۱۹۴۰۰

همچنین، برای ارتباط از طریق ایمیل، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

ایمیل: info@kgmidco.com

این اطلاعات مربوط به شرکت توسعه معادن طلای کردستان است که مسئولیت پروژه را بر عهده دارد.

سوالات متداول

معدن طلای قلقله سقز کجاست؟ معدن طلای قلقله که در فاصله 15 کیلومتری جاده سقز-بانه و در اراضی روستای قلقله قرار دارد.

ذخیره معدن طلای قلقله چقدر است؟ ذخیره معدن طلای قلقله به طور دقیق حدود 10 میلیون و 290 هزار تن تخمین زده شده است.

چه شرکت هایی در این معدن فعالیت میکند؟ شرکت پارس اولنگ به عنوان مشاور معدنی و شرکت مهندسین مشاور آماتیس رابین به عنوان مشاور اصلی کارخانه.

مطلب قبلی

معدن طلای ساریگونی: گنجینه ای که می تواند اقتصاد ایران را دگرگون کند!

مطلب بعدی

بزرگترین معدن سیلیس جهان: قلب فناوری مدرن!