بارگیری و باربری
بارگيري و باربری آخرين مرحله سيکل استخراج مواد معدني ميباشد. پس از اجراي عمليات آتشباري و خردايش اوليه توده سنگهاي معدني، بار فراهم شده بايد از محل معدن به سنگ شکن يا دپوهاي ماده معدني و باطله منتقل ميشود. حتي نوع عمليات آتشباري نيز تا حدي وابسته به وسايل بارگيري و باربري ميباشد.
اگر بخواهيم از نوار نقاله براي انتقال مواد معدني به سنگشکن استفاده کنيم، بايد آتشباري به نحوي انجام بگيرد که از توليد قطعات بزرگ جلوگيري شود اما در صورت استفاده از تراکها، توليد قطعات بزرگ در عمليات آتشباري نيز مشکلزا نخواهد بود.
معدن مس سرچشمه – بخش اول: زمین شناسی معدن
ماشینآلات معدنی و راهسازی در معدن
- بولدوزر
- گریدر
- لودر
- بیل مکانیکی
انواع بولدوزر در معدن
- D8
- D9
- D11
جهت احداث رمپ از بولدوزر استفاده میشود. عمدتا بولدوزر مورد استفاده در دنیا ساخت کاترپیلار هستند.
بولدوزر D11دارای حجم بیل بسیار بالاست و بیشتر در مواقع کلیدی و حیاتی معدن ایفای نقش میکند. به عنوان مثال اگر شاول در منطقه ی باتلاقی فرو رود تنها دستگاهی که از طریق هلدادن توسط تیغه بر روی شاسی، شاول را بیرون میآورد همین دستگاه است .
بولدوزر D9 برای تسطیح جایگاه استقرار شاول و لودر در معدن به کار میرود.
متداولترین دستگاه جهت آمادهسازی و احداث رمپها بولدوزر D8 است .
جهت جابهجایی برای D9 و D8نیاز به کمرشکن است اما بولدوزر D11 روپا بوده و برای مسافت طولانی مونتاژ میشود.

انواع گریدر در معدن
- گریدر G14
- گریدر G16
دومین دستگاهی که جهت احداث رمپ مورد استفاده قرار میگیرد گریدر است
انواع لودر در معدن
- میشیگان
- 950
- 966
- 980
سیستم بارگیری و باربری در معدن مس سرچشمه
کامیونهای معدن
جهت بارگیری و باربری در معدن مس سرچشمه از کامیون و شاول استفاده میشود. تعدادی دستگاه وابکو همچنین تعدادی دستگاه Deresser و BELAZ در معدن جهت باربری وجود دارد.
مشکلی که در خصوص استفاده از وابکوها و Deresser وجود دارد نبود قطعه است.
نوع دیگری از کامیونها که مورد استفاده قرار میگیرند، کامیونهای TREX هستند. در مقایسه با وابکو و Deresser حجم بار کمتری را دارد، امکان چپشدن بر سر پیچ در این دستگاه وجود دارد.




جاده باید برای عبور وسایل حمل و نقل با وزن 170000 کیلوگرم بر هر محور محاسبه و ساخته شده باشد. دامپتراک برای بهرهبرداری در جادههای با حداکثر شیب 8-6٪ در نظر گرفته شده است. در صورت استفاده از دامپتراک در جادههای طولانی با شیب بیش از 6٪ ، باید قسمتهایی از جاده با کاهش شیب طولی 2٪ و کمتر و یا 50 متر ارتفاع به ازای 600 متر طول از چنین شیبی پیشبینی گردد و البته سرعت مجاز در شیب مربوطه بایستی رعایت گردد. جدول زیر سرعت توصیه شده در سراشیبیها را نشان میدهد.
معدن مس سرچشمه – بخش دوم: روش استخراج و حفاری در معدن
ناصافی سطح جاده نباید از 2/5 سانتیمتر تجاوز کند. چنانچه در بخشهایی از جاده دستانداز تا 15 سانتیمتر باشد سرعت دامپتراک نباید از 25 km/h تجاوز کند. در قسمتهای با عمق بیش از 15 سانتیمتر در طول مسیر و 25 سانتیمتر در محل دامپ تردد دامپ تراک ممنوع می باشد.
شیب (٪) | سرعت مجاز (Km/h) |
2 | 41 |
4 | 41 |
6 | 37 |
8 | 33 |
10 | 30 |
12 | 24 |
پارامتر | مقدار |
تناژ بر حسب TON، در صورتی که دارای لاستیک تیپ 51-33 باشد | 130 |
تناژ بر حسب TON، در صورتی که دارای لاستیک تیپ 51R-33 باشد | 136 |
وزن خالص دامپتراک بر حسب TON | 107 |
وزن ناخالص بر حسب TON، در صورتی که دارای لاستیک تیپ 51-33 باشد | 237 |
وزن ناخالص بر حسب TON، در صورتی که دارای لاستیک تیپ 51R-33 باشد | 243 |
توزیع خالص وزن روی محور جلو | 9/٪50 |
توزیع خالص وزن روی محور عقب | 49/1٪ |
توزیع کلی بار و وزن (ناخالص) روی محور جلو | 33% |
توزیع کلی بار و وزن (ناخالص) روی محور عقب | 67% |
حداقل شعاع دور زدن بر حسب متر | 13 |
ماکزیمم سرعت حرکت با بار اسمی در جادههای افقی بر حسب KM/H | 48 |
حجم هندسی اسمی اتاق بار بر حسب مترمکعب | 46 |
حجم سر پر اتاق بار بر حسب مترمکعب | 71 |
زمان لازم برای بالابردن اتاق بار بر حسب S | 20 |
زمان لازم برای پایین آوردن اتاق بار بر حسب S | 18 |
انواع شاول مورد استفاده در معدن
- شاول هیدرولیکی
- شاول سیمکابلی
انواع شاولهای هیدرولیکی موجود در سرچشمه
TREX | 5 دستگاه |
libher | 1 دستگاه |
TZ | 4 دستگاه |
این ماشینها با استفاده از سوخت دیزل کار میکنند و تنها ایراد این دستگاهها این است که به علت دیزلیبودن مخارج تعمیر و استهلاک آن بالاست. ظرفیت باکتهای این دو نوع شاول 30-28 تن بار است.
انواع شاولهای سیم کابلی ساخت P&H
- 2100 XP
- 1900 AL
شاول نوع 1900AL ، 20 تن را بارگیری میکند در حالیکه 2100XP 30-28 تن را بارگیری میکند. اگر دایکی یا باطلهای دارای لایهبندی خاصی یا شکستگی بالایی باشد با قراردادن شاول عمود بر لایهها میتوان توانایی بارگیری را بالا برد .




نگرشی بر آینده بارگیری و باربری در معدن سرچشمه
نیازهایی که در قرن 21 در معادن روباز وجود دارد بسیار پیچیدهتر از گذشته است. معادن روباز به سمت روشهایی مانند سنگشکنی داخل پیت و حمل نواری متمایل شدهاند. طراحی و ارزیابی فنی و اقتصادی سیستم سنگشکنی در پیت برای معدن سرچشمه انجامشده و بزودی این پروژه اجرا میشود.
همگام با پیشرفتهای تکنولوژی در عرصه صنایع مختلف، معادن نیز در راستای افزایش تولید، کاهش نیروی انسانی و نائلشدن به هزینه کمتر هر تن از مواد استخراجی، به سمت ایجاد معادن هوشمند و خودکار، سیستمهای جدید کامپیوتری مونیتورینگ و دیسپچینگ تجهیزات سوق پیدا کردهاند. این فناوری با استفاده از سیستمهای موقعیتیابی جهانی (GPS)، ارتباطات رادیویی و نرمافزارهای طراحی معدن مجموعهای را به وجود آوردهاند که مهندسین طراح، کنترل و نظارت را قادر میسازد تا کنترل کاملتری بر عملیات اعمال کنند و از اینکه هر جزء از ماشینآلات در شرایط عملیاتی برنامهریزی شده، در زمان و مکان درست قرار دارند، اطمینان حاصل نمایند. با اجرای این سیستم در معدن سرچشمه، میتوان به هدف سیستم یعنی افزایش قابل توجه تولید با مجموعه مشخصی از کامیونها و شاولها و یا کاهش قابل توجه در تعداد کامیون و شاول مورد نیاز دست یافت.