به گزارش باریتکو، شرکت‌های دانش‌بنیان فعال با استفاده از دانش روز و همچنین خلق فناوری و نوآوری می‌توانند به فعالان معدنی کمک زیادی کنند؛ در نتیجه انتظار می‌رود بخش دولتی و خصوصی در راستای بهره‌گیری از دانش‌بنیان‌ها و تحقق شعار سال همکاری کنند. تأکید بر ارتقاء چرخه تولید و افزایش اشتغالزایی، نقطه عطف شعار سال ۱۴۰۱ است. شعار «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» محور اصلی و کلیدی رویکرد اقتصادی که نه‌تنها دولت، بلکه فعالان بخش خصوصی باید در برنامه‌های خود در نظر بگیرند را روشن کرده است.
تاثیرات چندجانبه دانش‌بنیان‌ها
قضایی، یکی فعالان معدنی در گفت‌وگو با صمت مهم‌ترین بخش شعار سال را توجه زیاد به حوزه دانش‌بنیان در کشور می‌داند. او نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید بخش معدن و سایر فعالیت‌های معدنی را تاثیرگذار می‌داند و توجه به این مسئله را از واجبات امروزه مدیریت در بخش معدن دانست. او همچنین مهم‌ترین فایده توسعه فعالیت‌های مبتنی بر دانش را رفع چالش‌های فعلی و مهم معادن عنوان نمود و توضیح داد: در بخش معدن، وجود مشکلات و چالش‌های متعددی باعث شده تولید در این حوزه دچار تغییر و کاهشی شود، این در حالی است که کاهش تولید معادن بر اشتغالزایی و دیگر ابعاد اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود. باید بر این نکته تاکید کرد که شرکت‌های دانش‌بنیان و انجام فعالیت‌های مبنی بر فناوری و نوآوری می‌تواند بخش زیادی از این معضلات را حل کند. وی افزود: ضرورت وجود تکنولوژی در فعالیت‌های اکتشافی، فرسودگی تجهیزات معدنی، پیر بودن تفکرات مدیریتی حاکم بر معادن، نبود زمینه مناسب فعالیت واحدهای فرآوری و چالش‌های مربوط به بازاریابی و فروش محصولات معدنی از مهم‌ترین مشکلات فعلی بخش معدن هستند و رفع تمامی این چالش‌ها باتوجه بیشتر به شرکت‌های دانش‌بنیان و ظرفیت‌های بالقوه آنها امکان‌پذیر است. وی در ادامه صحبت‌های خود تصریح کرد: تاثیر شرکت‌های دانش‌بنیان در رفع مشکلات تجهیزاتی معادن، بکارگیری روش‌های روزآمد برای فرآوری مواد معدنی و سایر موارد فنی، واضح است اما باید به اهمیت و نقش دانش‌بنیان‌ها در سایر فعالیت‌ها مانند مدیریت بخش معدن، بازاریابی و فروش و مسائل اینچنینی اشاره کرد. وجود نگاه دانش‌بنیان در بدنه مدیریت معادن می‌تواند راهگشای فعالیت این بخش باشد و تولید و اشتغالزایی را افزایش دهد.
قضایی در ادامه، رقابت‌پذیری محصولات تولیدشده در فضای دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی گسترده را اصلی‌ترین ویژگی و فایده این تولیدات عنوان کرد و عنوان کرد: تمرکز بر توان و دانش افراد نخبه، بومی‌سازی تکنولوژی با دستاوردهای جدید و تولید محصولات رقابت‌پذیر با نمونه‌های مشابه خارجی از مهم‌ترین مشخصه‌های دانش‌بنیان شدن یک حوزه تولیدی و اقتصادی می‌باشد. به‌دلیل وجود منابع زیاد معدنی، مواد اولیه برای صنایع و تولید در کشور به میزان کافی وجود دارد؛ از این‌رو می‌توان با همکاری شرکت‌ها یا برقراری واحدهای دانش‌بنیان در بخش معدن، بهای تمام‌شده تولید را به میزان قابل توجهی کاهش داد و این یکی دیگر از مهم‌ترین اثرات وجود نگاه دانش‌بنیان در تولید بخش معدن می‌باشد.
بهره‌مندی از ثروت‌های معدنی
قضایی بر وجود ظرفیت‌های مطلوب معدنی به‌عنوان فرصتی مناسب برای بهره‌برداری‌های گسترده اقتصادی از این بخش تاکید نمود. او توسعه بخش معدن و بهبود اقتصاد معدنی را از پیامدهای بکارگیری روش‌های مبتنی بر دانش در این عرصه دانست و در این باره توضیح داد: ایران به‌لحاظ میزان ذخایر معدنی در میان کشورها در جایگاه مناسبی قرار دارد؛ به‌طوری که ۱۱ درصد ذخایر سنگ مس جهان در ایران قرار دارد و دومین کشور دارنده ذخایر سنگ‌های تزئینی هستیم. در سایر مواد معدنی مانند زغال‌سنگ، سنگ‌آهن و سرب و روی نیز ظرفیت بالقوه برای افزایش تولید داریم. در این میان، باید به این نکته توجه داشت که بخش معدن از ضریب اشتغالزایی غیرمستقیم بالایی برخوردار است و به ازای هر شغل مستقیم در بخش معدن، حدود ۸ تا ۱۰ کار غیرمستقیم (در حوزه‌هایی مانند حمل‌ونقل و فرآوری) ایجاد می‌شود؛ از این‌رو با افزایش توجه به فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه می‌توان پیش‌بینی بهبود چرخه اقتصادی معادن و در نتیجه افزایش چشمگیر اشتغالزایی برای کشور را داشت.
تا دانش‌بنیان شدن فاصله داریم
مهرافشان، فعال دیگری در گفت‌وگو با صمت، حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در بخش معدن را کمرنگ دانست. او عبور از مشکلات اولیه تولید در معادن را مقدم بر توجه به فعالیت‌های نوآورانه دانست و در این باره افزود: براساس شعار سال، سال جاری باید بر محور رشد و پررنگ شدن فعالیت‌های دانش‌بنیان باشد، اما در بخش معدن به‌دلیل شرایط کنونی، امکان اجرایی شدن این امر وجود ندارد. گاهی فعالان معدنی، درگیر پایه‌ای‌ترین مسائل و مشکلات برای ادامه فعالیت هستند و تا رفع نشدن آنها نمی‌توان به تحقق شعار سال امیدوار بود، چراکه دانش‌بنیان شدن به‌معنای اوج پیشرفت در تولید، بکارگیری دانش روز جهان در بخش‌های گوناگون صنعت و همچنین خلق علم و فناوری مناسب با توسعه فعالیت‌هاست. مهرافشان ادامه داد: افراد فعال در بخش معدن به‌دلیل وجود دست‌اندازهای گوناگون هنوز در ابتدای مسیر مانده‌اند و می‌توان گفت تا دانش‌بنیان شدن معادن فاصله بسیار زیادی وجود دارد. منشأ دست‌اندازهای گفته‌شده اغلب سیاست‌گذاری‌های دولتی است که سبب‌شده چالش‌های مهمی برای معدنکاران و صاحبان معادن ایجاد شود.
در این زمینه، اولین مسئله‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد، کوتاه‌مدت بودن و ثبات نداشتن قوانین وضع‌شده ازسوی دولت است. این فعال معدنی تاکید کرد: فعالیت در بخش معدن، قانون، بخشنامه و به‌طور کلی راه و روشی مشخص برای بازه زمانی طولانی را می‌طلبد، اما تا امروز تصمیمات دولت‌ها برای این بخش بدون آینده‌نگری بوده که سود کوتاه‌مدت را به توسعه بخش معدن ترجیح می‌دهند. در این شرایط، معادن فرصتی برای شکوفایی و رونق نخواهند داشت.
ضرورت رفع نوسانات قانونی
مهرافشان در بخش دیگری از صحبت‌های خود بر نقش مهم معادن در بهبود شرایط اقتصادی کشور و اصلاح رویکردهای دولت تاکید کرد. وی در این باره گفت: در سال‌های گذشته در بخش‌های گوناگون اقتصاد کشور شرایط نامناسب و بحران‌های مختلفی را شاهد بوده‌ایم. معدن می‌تواند کمک‌رسان اقتصاد کشور گردد، چراکه هرچه بخش معدن گسترده‌تر و موفق‌تر باشد، دولت نیز از منفعت‌های مالی بیشتری منتفع می‌شود و سایر بخش‌های تولیدی نیز رونق می‌گیرند و آثار مثبت آن بر کل اقتصاد تاثیر خواهد داشت.
